حرکت سرباز در شطرنج

در این مقاله قصد داریم درباره حرکت سرباز در شطرنج صحبت کنیم که هم بیشترین کمیت را در بین سایر مهره های صفحه بازی شطرنج داشته و همچنین شروع بازی های زیادی با آن انجام می شود و از این نظر پراهمیت است. از بسیاری از جهات، مهره های سرباز در شطرنج که پیاده نیز نامیده می شوند (به انگلیسی :pawn) از اساسی ترین مهره های کل صفحه بازی شطرنج هستند.

اگرچه حرکت سرباز در شطرنج ممکن است بی ادعا و عاری از تهدید خاصی به نظر برسند و یا ممکن است نتوانند مانند مهره اسب موانع را پشت سر بگذارند یا مانند مهره فیلی که در گوشه صفحه قرار گرفته، دامنه حرکتی تهدید کننده ای داشته باشند اما استراتژی مهره پیاده در شطرنج و همچنین موقعیت قرارگیری پیاده شطرنج، اغلب می تواند عامل تعیین کننده ای بین برد و باخت در یک بازی شطرنج باشد.

چینش مهره سرباز در شطرنج

سرباز شطرنج یا پیاده در شطرنج رایج ترین مهره روی صفحه شطرنج است. در صفحه های شطرنج، در مجموع شاهد شانزده پیاده هستیم که به ترتیب خاصی چیده شده اند. هر بازیکن، بازی شطرنج را با هشت پیاده شروع می‌کند که در ردیف دوم مستقیماً جلوی مهره‌های اصلی بازی شطرنج قرار می‌گیرند: مهره های رخ، مهره های فیل، مهره های اسب، مهره وزیر و مهره شاه.

مهره های سرباز شطرنج به دلیل تحرک و دامنه حرکتی محدودشان ضعیف ترین مهره در بازی شطرنج محسوب می شوند. زمانی به این مسئله پی خواهیم برد که دامنه حرکتی و قدرت مانور این مهره یعنی سرباز شطرنج را با مهره فیل، مهره اسب و … مقایسه کنیم.

حرکت سرباز در شطرنج

حرکت سرباز در شطرنج یا همان حرکت پیاده در شطرنج نکات مهمی داشته که بر اساس آن استراتژی های مهمی نیز شکل گرفته است. همانطور که گفته شد، مهره پیاده در شطرنج کم قدرت ترین مهره است. یک مهره سرباز شطرنج یک خانه به جلو حرکت می کند مگر اینکه اولین حرکت آن مهره پیاده باشد به عبارتی، مهره های پیاده در شطرنج در اولین حرکت خود می توانند دو خانه به جلو حرکت کرده اما در حرکات دیگر توانایی پیشروی در یک خانه بیشتر را ندارند.

مهره سرباز شطرنج فقط در صورتی می تواند به جلو حرکت کند که توسط مهره دیگری مسدود نشود پس متوجه می شویم حرکت سرباز در شطرنج بر خلاف مهره اسب که توانایی پرش از مهره های دیگر را دارد؛ اینگونه نیست و می تواند با مانعی از طرف مهره خودی یا مهره حریف رو به رو شود. در نتیجه این مسئله باعث کاهش دامنه حرکت سرباز در شطرنج می شود.

معمولا مهره های پیاده یا سرباز در شطرنج هر بار یک خانه (چه سفید و چه سیاه) به جلو حرکت می کنند. مهره پیاده در شطرنج تنها مهره ای است که ممکن است هرگز به عقب حرکت نکند برخلاف آنچه که در مهره اسب، مهره رخ و… دیدیم. در نتیجه این هم دلیل دیگری برای کاهش دامنه و قدرت مانور این مهره و به پیروی از آن، ارزش هر واحد سرباز در شطرنج است. با این حال، قوانین شطرنج، به ویژه برای مبتدیان، پیچیده و ظریف هستند. تعدادی از قوانین ویژه وجود دارد که به طور خاص برای مهره های پیاده یا سرباز اعمال می شود که بر نحوه حرکت آن ها در سراسر صفحه تأثیر می گذارد. در ادامه شاهد دسته بندی مناسبی خواهیم بود تا به راحتی و به خوبی این ظرافت را فرا بگیرید.

بیشتر بخوانید: حرکت وزیر در شطرنج

حرکت اول

همان طور که دربالا توضیح دادیم، در اولین حرکت سرباز در شطرنج ، این امکان و توانایی وجود دارد که یک خانه به جلو یا دو جلو به جلو حرکت کند.

گرفتن مهره توسط پیاده در شطرنج

مهره پیاده یا سرباز در شطرنج تنها، مهره‌هایی در شطرنج هستند که می‌توانند مهره‌های دیگر را به روشی متفاوت از حرکت معمولی خود بگیرد.  به عبارتی، همانطور که پیشتر گفتیم برای مثال، اگر در محوطه حرکتی مهره اسب مهره حریف قرار گرفته بود، مهره اسب می تواند آن مهره حریف را تهدید کرده و بگیرد؛ اما پیاده با حرکت یک مربع به صورت مورب به سمت چپ یا راست مهره حریف را می گیرد. به سخنی دیگر، اگر مهره حریف دقیقا رو به روی مهره سرباز در شطرنج قرار گرفته بود، مهره پیاده نمی تواند آن را بگیرد چرا که تنها زمانی مهره سرباز می تواند مهره حریف را تهدید و در نهایت بگیرد که مهره حریف در یک حرکت موربی و به اندازه یک خانه باشد.

آن پاسان 

En passant یک واژه  فرانسوی به معنای ” گذر کردن ” است. این  یک قانون غیر معمول در بازی شطرنج است که به طور خاص برای مهره ی پیاده در شطرنج اعمال می شود و شامل یک حرکت خاص برای این مهره است. فرض کنید شما بازیکن سفید هستید و مهره پیاده خود را در اولین حرکت دو خانه به جلو حرکت می دهید. اگر در آن حرکت، پیاده شطرنج روی خانه ای در مجاورت یک مهره پیاده سیاه در ردیف پنجم خود فرود آید، مهره پیاده دشمن همچنان ممکن است مهره پیاده سفید را بگیرد. گرفتن باید بلافاصله در حرکت بعدی انجام شود، در غیر این صورت حق گرفتن آن پاسان از بین می رود. اگر در شرایطی یک آن پاسان تنها حرکت قانونی است که می توان انجام داد، باید آن را بازی کرد. بیشتر بخوانید: حرکت مهره های شطرنج

ارتقا یا ترفیع پیاده

از این نام مشخص است که مهره ای که از دست داده اید برخواهد گشت. مشخصا در اینجا ارزش مهره سرباز در شطرنج بسیار تغییر می کند. اگر یک مهره پیاده در شطرنج به طرف مقابل صفحه برسد به عبارتی به نزدیک ترین ردیف به حریف، می‌تواند به مهره ای که بازیکن انتخاب می‌کند – یک مهره رخ، یک مهره فیل، یک مهره اسب یا یک مهره وزیر – ارتقا یابد و بلافاصله با مهره جدید جایگزین شود یعنی مهره سرباز می رود و مثلا یک مهره اسب برمیگردد. در این سناریو، به ندرت اتفاق می افتد که مهره ای غیر از مهره وزیر – قدرتمندترین مهره بازی – به عنوان جایگزین مهره سرباز در شطرنج انتخاب شود. با این تفاسیر این حرکت سرباز در شطرنج بسیار کارآمد خواهد بود.

ساختارهای پیاده

همانطور که ذکر کردیم اگرچه پیاده‌ها ضعیف‌ترین مهره‌های انفرادی بازی شطرنج هستند، یک شطرنج‌باز مشتاق می‌داند که سرعت و شکل یک بازی شطرنج را می‌توان با ساختار مهره های سرباز شطرنج تعیین کرد.  یعنی به عبارت دیگر، پیکربندی مهره های سرباز روی صفحه شطرنج. هنگامی که شطرنج بازی می کنید، درک ساختار مهره های پیاده شطرنج برای توسعه و اجرای یک استراتژی مناسب شطرنج و در نهایت، دستیابی به یک مات ضروری است. کتاب های شطرنج کاملی دراین حیطه وجود دارد که فقط به سرباز شطرنج و ساختارهای پیاده اختصاص دارد، اما مبحث ما در اینجا صرفا آشنایی کلی است.

پیاده رونده

این ساختار به این معناست که مهره پیاده یا سرباز شطرنج به شکلی قرار گرفته که مانع و محدودیتی در مقابلش وجود ندارد. به عبارتی در این آرایش، مهره پیاده ای حضور دارد که در مسیر پیشروی اش توسط هیچ یک از مهره های پیاده حریف نمی‌تواند متوقف شود. یک مهره پیاده رونده این پتانسیل را دارد که یک مهره فوق العاده قدرتمند در مرحله پایان بازی باشد، زیرا تهدید به ترفیع مهره ، یک ضرر بزرگ برای حریف شما ایجاد می کند که می تواند منجر به بازگشت مثلا مهره وزیر شود.

پیاده متصل یا دیوار سنگی

در آرایش دیوار سنگی، مهره های پیاده متصل دو یا چند پیاده هستند که به صورت مورب در مجاورت یکدیگر قرار دارند. بنابراین می توانند از یکدیگر محافظت کنند. آرایش دیوار سنگی یکی از قدرتمندترین ساختار های مربوط به سرباز شطرنج را نشان می دهند، زیرا می توانند حرکت مهره های حریف شما را به شدت محدود کنند.

پیاده جدا شده یا ایزوله شده

یک پیاده ایزوله یا جدا شده، یک سرباز شطرنج است که توسط هیچ یک از پیاده های خودی شما نمی تواند محافظت شود. مهره های پیاده ایزوله شده یا جدا شده به ویژه در برابر حملاتی که توسط مهره های حریف انجام می شوند، مستعد هستند. هنگامی که درمراحل ابتدای بازی یا وسط بازی هستید، سرباز های شطرنج جدا شده می توانند توسط سایر مهره های اصلی محافظت شوند، اما ممکن است در پایان بازی یک ضعف مهلک باشد.

امتیاز مهره سرباز در شطرنج

هر سرباز شطرنج یک امتیاز، ارزش دارد. به راستی که به خودی خود ارزش بسیار کمتری نسبت به سایر مهره هایی که از آن سخن گفتیم دارد. اما درباره مهره سرباز در شطرنج در بسیاری از موقعیت ها، سه مهره سرباز شطرنج برابر یا حتی قوی تر از یک مهره کوچک نظیر یک مهره اسب یا یک مهره فیل هستند. برای دریافت آموزش های بیشتر درباره پیاده در شطرنج و ساختارهای پیاده میتوانید در مسترکلاس شطرنج شگرد شرکت کنید، برای ثبت نام از لینک مقابل دیدن کنید : کلاس آنلاین شطرنج

پرسش و پاسخ درباره سرباز شطرنج

1) امتیاز مهره سرباز در شطرنج چند است؟

امتیاز مهره سرباز شطرنج 1 امتیاز یعنی پایین ترین امتیاز در میان مهره های شطرنج است.

2) حرکت سرباز در شطرنج چگونه است؟

مهره پیاده یا سرباز در شطرنج تنها می تواند یک خانه به جلو حرکت کند اما در اولین حرکت خود می تواند دو خانه به جلو حرکت کند.

3) اهمیت مهره سرباز در شطرنج در چیست؟

از علل اهمیت زیاد پیاده ها در شطرنج می توان به توانایی انجام حرکت آن پاسان، ساختارهای پیاده و ترفیع پیاده در آخربازی اشاره کرد.