کیش و مات در شطرنج

هدف اصلی بازی شطرنج از ابتدا به دام انداختن شاه حریف بوده است . کیش و مات حالتی است که معمولا  در مراحل آخر بازی شطرنج و به دنبال به دام انداختن مهره شاه حریف رخ می دهد. در ادامه بیشتر به آموزش کیش و مات در شطرنج می پردازیم.

معنی کیش و مات در شطرنج

معنی کیش در شطرنج به موقعیتی اطلاق می شود که در آن شاه حریف در موقعیتی قرار می ‌گیرد که مستقیماً تهدید ‌شود. زمانی که شاه در وضعیت کیش قرار می گیرد باید فورا رفع کیش کند . بدین معنی که یا با حرکت مهره شاه و یا با دفاع سایر مهره ها از شاه از معرض تهدید خارج شود. تا زمانی که شاه از کیش خارج نشده است هر حرکت دیگری غیرقانونی است.

زمانی که بازیکن در موقعیت کیش قرار داشته باشد و هیچ راه قانونی برای فرار از این تهدید نداشته باشد، بازی به پایان می‌رسد. این موقعیت را اصطلاحا کیش و مات یا به اختصار مات کردن می گویند. کیش و مات در گذشته نیز به نام شاه مات معروف بوده است. این اصطلاح به زبان انگلیسی نیز وارد شده است و check mate خوانده می شود.

وقتی کیش و مات در شطرنج رخ دهد بازی به طور فوری به پایان می‌رسد و بازیکنی که توانسته است وضعیت کیش و مات در شطرنج را ایجاد کند، برنده بازی خواهد بود. بنابراین، هدف اصلی هر بازیکن این است که حریف خود را در وضعیت کیش و مات قرار دهد، زیرا این عمل پیروزی او را تضمین می‌کند، حتی اگر از نظر تعداد مهره‌ها در موقعیت ضعیف‌تری باشد یا در طول بازی با چالش‌های بیشتری مواجه شده باشد.

در تصویر زیر، مشاهده می‌کنیم که بازیکن سفید با وجود داشتن تعداد کمتری از مهره‌ها، موفق به مات کردن حریف خود شده است.

آموزش کیش و مات در شطرنج : انواع کیش و مات در شطرنج

مدل ها یا الگوهایی از کیش و مات در شطرنج وجود دارد که می‌توانند در آموزش کیش و مات در شطرنج به شما کمک کنند تا حریف خود را به دام انداخته و او را به وضعیت کیش و مات برسانید. در ادامه، فهرستی از انواع مات را ارائه خواهیم داد که آشنایی با آن‌ها برای شما بسیار مهم است.

مات با دو رخ

مات با دو رخ یکی از ساده‌ترین و ابتدایی‌ترین الگوهای کیش و مات‌ در شطرنج است. این الگو به شما این امکان را می‌دهد که با استفاده از هر دو رخ، حریف خود را به مات برسانید. برای دستیابی به این هدف، لازم است که از هر دو رخ به‌طور مؤثر استفاده کنید تا حرکات شاه حریف را محدود کرده و او را به سمت لبه صفحه شطرنج هدایت نمایید، جایی که دیگر نتواند فرار کند.

کیش و مات با شاه و وزیر

در پایان بازی‌های شطرنج، معمولاً سربازان به وزیر ارتقا می یابند  در این الگو با پیاده ترفیع یافته با وزیر و مهره شاه خودی می‌توانید شاه حریف را مات کنید، مشروط بر اینکه او را به یکی از لبه‌های صفحه شطرنج هدایت نمایید.

کیش و مات با شاه و یک رخ

در این نوع از کیش و مات در شطرنج با استفاده از شاه خودی ، مهره شاه مقابل به لبه صفحه می رسانید و در نهایت با رخ خود آن را مات می کنید.

کیش و مات با استفاده از شاه و دو فیل.

کیش و مات احمقانه ( مات با دو حرکت )

مات احمق ، که سریع‌ترین نوع مات در بازی شطرنج محسوب می‌شود، تنها پس از دو حرکت اتفاق می‌افتد. برای دستیابی به این نوع مات، لازم است که شما به عنوان بازیکن سیاه بازی کنید، زیرا بازیکن سفید می‌تواند در سه حرکت به وضعیت مات برسد. این نوع مات به حمله به نقاط آسیب‌پذیر e1-h4 برای بازیکن سفید و e8-h5 برای بازیکن سیاه مرتبط است و همچنین نیازمند آن است که حریف شما بازی ضعیفی را انجام دهد.

مات چهارحرکتی : مات دانشمند ( به انگلیسی:  scholar’s mate )

“مات دانشمند” یک تله‌ی آغازین است که بسیاری از بازیکنان مبتدی را غافل‌گیر می‌کند. این مات همچنین می‌تواند به‌سرعت پس از تنها چهار حرکت رخ دهد و شامل حمله به مربع‌های ضعیف f2 و f7 می‌باشد.

در تصاویر زیر می بینید که در ابتدا حرکات e4 و e5 رخ داده است و سپس هر دو بازیکن فیل های خود را به میانه میدان آورده و حرکات BC4 از سوی سفید و BC5 از سوی سیاه رخ داده است. سفید وزیر خود را به خانه d5 می برد.

در مرحله بعد سیاه فیل خود را به میدان می آورد اما وزیر سفید با شکار پیاده f7 ، حریف را کیش و مات کرده است. بدین ترتیب سفید با چهار حرکت کیش و مات را رقم زده است.

مات آناستازیا

این نوع مات که به عنوان ” مات پس از قلعه‌ رفتن ” شناخته می‌شود، معمولاً در شرایطی رخ می‌دهد که شاه حریف قبلاً قلعه کرده باشد. در این وضعیت، یکی از مهره‌ها، که معمولاً یک پیاده است، باید یک خانه را به طور مستقیم کنار شاه حریف مسدود کند. برای تحقق این مات، شما همچنین به یک اسب و یک رخ نیاز خواهید داشت تا بتوانید حریف خود را به طور کامل مات کنید. در تصویر زیر می بینید که سیاه یک بار قلعه رفته است.

در مرحله دوم وزیر سفید خود را به خانه h7 می رساند تا به شاه کیش دهد

و در مرحله سوم در تصویر زیر می بینیم که شاه سیاه وزیر سفید را شکار می کند اما با قربانی شدن مهره وزیر این بار شاه سیاه کیش و مات می شود.

مات دم‌مار

این الگوی کیش و مات در شطرنج به دلیل شباهت موقعیت حاصل به شکل “V” این نام را به خود اختصاص داده است. در این نوع بازی، لازم است که وزیر خود را با هر مهره ای که به شاه حریف حمله می‌کند، حمایت نمایید.

در مرحله اول می بینیم که شاه و وزیر و قلعه در شرایط V قرار گرفته اند. در این شرایط وزیر به خانه g6 می رود . مهره سیاه مات می شود.

کیش و مات سریع در شطرنج

در آموزش کیش و مات شطرنج ، گاهی برخی الگوهای کیش و مات مطرح می شود که این الگو ها کیش و مات سریع را در شطرنج ایجاد می کنند. مانند مات ناپلئونی یا مات های احمقانه. لازم به ذکر است این مات ها در مواقعی رخ می دهد که یکی از بازیکنان اشتباهات فاحشی انجام شود و در مسابقات جدی شطرنج این اتفاقات چندان رخ نخواهد داد.

بیشتر بخوانید : مات ناپلئونی در شطرنج

پرسش و پاسخ درباره کیش و مات در شطرنج

• معنی کیش در شطرنج چیست؟

معنی کیش در شطرنج به شرایط تهدید مهره شاه اطلاق می شود.

• معنی مات در شطرنج چیست؟

اگر بازیکن در شرایط کیش باشد اما نتواند تهدید را از خود دور کند و از نظر قانونی توانایی حرکت دیگری را هم نداشته باشد در این حالت کیش و مات یا مات شدن اتفاق افتاده است.

برای دریافت آموزش کیش و مات در شطرنج می توانید به مسترکلاس شطرنج شگرد به آدرس رو به رو مراجعه کنید: کلاس آنلاین شطرنج