ایوه از قهرمانان مشهور تاریخ شطرنج
مسابقات رسمی قهرمانی جهان از سال ۱۸۸۶ با مسابقات دو جانبه (مچ) اشتاینیتز – زوکرتورت آغاز شد. از سال ۱۸۸۶ تا امروز بیش از ۱۳۵ سال گذشته است و در طی این مدت تنها ۱۶ نفر موفق شده اند به افتخار قهرمانی جهان دست یابند که این واقعیت گویای آن است که اهمیت و دشواری رسیدن به قهرمانی جهان در شطرنج با هیچ رشته ورزشی دیگری قابل قیاس نیست. در این مقاله سعی شده است که به طور مختصر به معرفی و بیوگرافی برخی از قهرمانان شطرنج جهان به ترتیب از سال ۱۸۸۶ تا زمان حال پرداخته شده است. اعداد داخل پرانتز سال تولد و وفات فرد می باشد.
اولین قهرمان شطرنج جهان ویلهلم اشتاینیتیز است. این شطرنج باز اتریشی از سال ۱۸۶۶ که آندرسن را شکست داد، قوی ترین شطرنج باز جهان شناخته شد، اما پس از شکست دادن زوکرتورت با نتیجه ۷/۵ – ۱۲/۵ به عنوان قهرمان رسمی شطرنج جهان دست یافت و این عنوان را ۸ سال حفظ نمود.
اشتاینیتز که اولین قهرمان شطرنج جهان و بهترین شطرنج باز دنیا بوده است. پایه گذار اصول پایه بازی استراتژیک و مکتب کلاسیک شطرنج می‌باشد و در بازی‌هایش بارها نشان داده است که چگونه می‌توان با افزودن برتری‌های جزئی بازی را به سمت پیروزی هدایت کرد و همین مسئله نام او را به عنوان بهترین شطرنج باز جهان و حتی بهترین شطرنج باز تاریخ جهان ماندگار کرد.
۲- امانوئل لسکر – (۱۸۶۸ – ۱۹۴۱) – Emanuel Lasker
در سال ۱۸۹۴ با شکست دادن اشتاینتیز قهرمان جهان شد و این عنوان را تا سال ۱۹۲۱ به مدت ۲۷ سال حفظ کرد! امانوئل لسکر آلمانی دارای مدرک دکترای ریاضی و از دوستان آلبرت اینشتین بود. قدرت اصلی السکر در استراتژی قوی، تکنیک آخر بازی فوق العاده، قدرت جنگندگی بالا، خونسردی فراوان در وضعیت‌های دشوار و روانشناسی قوی او بود. همین موارد نیز او را تبدیل به یکی از بهترین شطرنج بازان جهان کرد.
۳- خوزه رائول کاپابالنکا – (۱۸۸۸ – ۱۹۴۲) – José Raúl Capablanca
این نابغه کوبایی در چهار سالگی شطرنج را آموخت و از هشت سالگی وارد مسابقات رسمی شد. کاپابالنکا ۶ سال عنوان قهرمانی جهان را حفظ کرد. بدون شک کاپابالنکا یکی از قوی ترین شطرنج باز جهان در دوره خود بوده است. شطرنج‌بازی کامل با درک پوزیسیونی بالا، دید تاکتیکی عالی و تکنیک قوی در آخر بازی، قهرمانانی همچون اسمیسلوف، فیشر و کارپف را می‌توان دنباله رو سبک کاپابالنکا نامید و همین مسئله نام او را به عنوان بهترین شطرنج باز تاریخ جهان ماندگار کرد.
۴- الکساندر آلخین – (۱۸۹۳ – ۱۹۴۶) – Alexander Alekhine
آلخین در روسیه متولد شد، اما بعد از انقلاب روسیه تابعیت فرانسه را پذیرفت. در سال ۱۹۲۷ در یکی از طولانی‌ترین مسابقات قهرمانی جهان پس از ۳۴ بازی، کاپابالنکا را با نتیجه ۶ برد، ۳ باخت و ۱۵ تساوی شکست داد و بهترین شطرنج باز جهان شد. آلخین عنوان خود را تا سال ۱۹۳۵ حفظ نمود. در این سال به اویوه باخت، اما ۲ سال بعد در مسابقه انتقامی عنوانش را پس گرفت و مجددا بهترین شطرنج باز جهان شد.
آلخین تنها شطرنج بازی است که تا لحظه مرگ قهرمان جهان بود. خلاق‌ترین شطرنج باز تاریخ در سال ۱۹۴۶ در لیسبون و در کنار صفحه شطرنج از دنیا رفت! سبک بازی دینامیک گری کاسپاروف و میخائیل تال بیش از هر شطرنج بازی به آلخین نزدیک است. آلخین دارای مدرک دکترا در رشته حقوق بود. آلخین درسال ۱۹۳۳ موفق شد با ۳۲ نفر یک مسابقه سیمولتانه (همزمان) به صورت چشم بسته بازی کند. که در آن زمان یک رکورد محسوب می شد. بنابراین می توان او را به درستی یکی از قهرمانان شطرنج دنیا دانست.
آری من شطرنج را هنر می دانم و تمامی وظایف و مسئولیت هایی را که هنر بر دوش هوادارانش می نهد به عهده می گیرم
“آلکساندر آلخین”
۵- ماکس ایُوه – (۱۹۰۱ – ۱۹۸۱) – Max Euwe
در سال ۱۹۳۵ با یک امتیاز اختلاف آلخین را شکست داد، اما ۲ سال بعد عنوانش را به او واگذار کرد. کتاب «راه استادی در شطرنج» از این شطرنج باز هلندی که در زمان خود از برجسته ترین تئوریسین‌های شروع بازی به حساب می‌آمد، به زبان فارسی ترجمه شده است. ایوه در سال ۱۹۲۳ موفق به اخذ مدرک دکترا در رشته ریاضی شد و در سال ۱۹۷۰ به عنوان رئیس فدراسیون جهانی شطرنج برگزیده شد. ایوه یکی از بهترین شطرنج بازان جهان در دوره خویش بود.
۶- میخائیل باتوینیک – (۱۹۱۱ – ۱۹۹۵) – Mikhail Botvinnik
باتوینیک اولین قهرمان شطرنج شوروی و پایه گذار مکتب شطرنج این کشور می‌باشد. کارپف و کاسپارف از شاگردان مدرسه شطرنج باتوینیک هستند. از سال ۱۹۴۶ که باتوینیک به مقام قهرمانی جهان رسید تا به امروز، تنها سه شطرنج باز غیر روس (فیشر، آناند و کارلسن) موفق به رسیدن به مقام قهرمانی جهان شده‌اند. قرار بود که مسابقه دو جانبه آلخین – باتوینیک در سال ۱۹۴۶ برگزار شود که به دلیل فوت آلخین انجام نشد.
فدراسیون جهانی شطرنج از ۵ شطرنج باز برتر آن زمان (باتوینیک، اسمیسلوف، ایوه، کرس و رشفسکی) دعوت کرد تا در یک تورنمنت به مصاف هم بروند که باتوینیک با قاطعیت به قهرمانی جهان دست یافت. باتوینیک در سال‌های ۱۹۵۷ و ۱۹۶۱ قهرمانی جهان را به ترتیب به اسمیسلوف و تال واگذار کرد، ولی در هر دو بار یک سال بعد در مسابقه انتقامی عنوانش را پس گرفت. نهایتاً پس از آنکه در سال ۱۹۶۳ عنوانش را مقابل پتروسیان از دست داد، با توجه به لغو امکان مسابقه انتقامی از سوی فدراسیون جهانی شطرنج دیگر در عرصه قهرمانی جهان حاضر نشد. باتوینیک دارای مدرک دکترا در رشته مهندسی الکترونیک بود.
۷- واسیلی اسمیسلوف – (۱۹۲۱ – ۲۰۱۰) – Vasily Smyslov
واسیلی اسمیسلوف شطرنج باز معروف در چهار سالگی شطرنج را از پدرش آموخت. در سال ۱۹۵۷ باتوینیک را شکست داد، اما سال بعد عنوانش را از دست داد. اسمیسلوف دارای قدرت تاکتیکی، معلومات شروع بازی و تکنیک آخر بازی بالایی بود و در زمان خود از بهترین شطرنج بازان جهان بود
۸- میخائیل تال – (۱۹۳۶ – ۱۹۹۲) – Mikhail Tal
معروف به “جادوگر ریگا ” تهاجمی‌ترین شطرنج باز تاریخ به حساب می‌آید. تال در سال ۱۹۶۳ باتوینیک را شکست داد، اما یک سال بعد در حالی که از بیماری کلیوی رنج می‌برد، قهرمانی جهان را دوباره به باتوینیک واگذار کرد. تال در سن ۵۶ سالگی به دلیل ناراحتی مزمن کلیوی از دنیا رفت.
۹- تیگران،وی. پتروسیان(۱۹۸۴-۱۹۲۹) Tigran V. Petrosian
۱۰- بوریس اسپاسکی(تاکنون-۱۹۳۷) Boris Spassky
۱۱- بابی فیشر(۲۰۰۸-۱۹۴۳) Bobby Fischer
۱۲-آناتولی کارپف(تاکنون-۱۹۵۱) Anatoly Karpov
۱۳-گری کاسپاروف(تاکنون -۱۹۶۳) Garry Kasparov
۱۴-ولادیمر کرامنیک(تاکنون -۱۹۷۵) Vladimir Kramnik
۱۵-ویسوانتان آناند(تاکنون -۱۹۶۹) Viswanathan Anand
۱۶- مگنوس کارلسن(تاکنون-۱۹۹۰) Magnus Carlsen
بیشتر بخوانید: ریتینگ شطرنج
یکی از ورزش هایی که ایرانیان از سالیان پیش به خوبی در آن درخشیده اند و قهرمانی های بین المللی زیادی را کسب کرده اند ورزش شطرنج می باشد. نمی توان دقیقا گفت که بهترین شطرنج باز ایران هم اکنون چه کسی است چرا که این عناوین در طول زمان تغییر می کنند اما در اینجا به اختصار به برخی از بهترین شطرنج بازان ایرانی اشاره خواهیم کرد.
احسان قائم‌مقامی یکی از معروف ترین قهرمانان شطرنج ایران است. او اولین استاد بزرگ شطرنج ایران است و دارای ریتینگ ۲۴۸۱ در رده بندی فیده است. وی همچنین رکورددار گینس در مسابقات سیمولتانه ( شطرنج همزمان) نیز می باشد. قائم‌مقامی سابقه پیروزی در برابر قهرمانان تاریخ شطرنج جهان همچون آناتولی کارپف را نیز دارد و این عناوین روی هم رفته سبب شده است که او را به عنوان بهترین شطرنج باز ایرانی در یادها بسپارند.
احسان قائم مقامی دوره آموزشی شطرنج را در قالب مسترکلاس در کالج شگرد ارائه داده است که مجموعه ای از آموزه های وی در شطرنج است که صفر تا صد شطرنج را به همراه تجربیات خویش به شما انتقال می دهد. برای مشاهده و ثبت نام این مسترکلاس می توانید به لینک روبه رو مراجعه فرمایید: کلاس آنلاین شطرنج
پرهام مقصودلو یکی دیگر از بهترین شطرنج بازان ایرانی و عضو تیم ملی شطرنج ایران است. ریتینگ وی در فیده ۲۷۳۲ است و مسابقات درخشانی را در کارنامه خود دارد. او در مسابقات رقابت های برق آسا یا بلیتس توانمندی ویژه ای دارد و در این مسابقات توانسته است که سرگی کاریاکین نایب قهرمان شطرنج جهان را شکست دهد. هم اکنون مقصودلو یکی از بهترین شطرنج بازان ایرانی محسوب می شود.
محمد امین طباطبایی عضو تیم ملی شطرنج ایران است. وی با ریتینگ ۲۷۰۷ استاد برگ شطرنج ایران نیز می باشد. او در رده دوم شطرنج بازان ایران و رده سی ام شطرنج جهان قرار دارد.
اولین قهرمان شطرنج جهان ویلهلم اشتاینیتیز است که یکی از بهترین شطرنج بازان تاریخ نیز می باشد.
قهرمانان شطرنج جهان به ترتیب از سال ۱۸۸۶ عبارتند از ویلهلم اشتاینیتز، امانوئل لسکر، خوزه رائول کاپابالنکا، الکساندر آلخین، ماکس ایُوه، میخائیل باتوینیک، واسیلی اسمیسلوف، میخائیل تال،تیگران،وی. پتروسیان، بوریس اسپاسکی، بابی فیشر، آناتولی کارپف، گری کاسپاروف،ولادیمر کرامنیک، ویسوانتان آناند و مگنوس کارلسن.
به طور دقیق نمی توان گفت که بهترین شطرنج باز جهان در حال حاضر چه کسی است اما امروزه مگنوس کارلسن را از بهترین شطرنج بازان جهان می دانند.
کشور ایران شطرنج باز معروف زیادی را در کارنامه خود دارد که از این میان می توان به احسان قائم‌مقامی، پرهام مقصود لو و سید محمد امین طباطبایی نام برد که هرکدام استاد بزرگ شطرنج ایران هستند.
احسان قائم‌مقامی، اولین استاد بزرگ شطرنج ایران است. وی در زمان قهرمانی خود بهترین شطرنج باز ایرانی و یکی از بهترین شطرنج بازان جهان بود.
بیشتر بخوانید: فواید شطرنج
گامبی شاه گامبی شاه یکی از گشایش های قدیمی و برجسته شطرنج است که تاریخچه…
گامبی دانمارکی یکی از گشایش های جذاب و تهاجمی در شطرنج است که برای بازیکنان…
گشایش های شطرنج به زبان ساده به استراتژی ها و مجموعه ای از حرکات اولیه…
