هسته اصلی هر بازی شطرنج، وسط بازی است. این مرحله از بازی شطرنج با پایان مرحله شروع بازی اغاز می‌شود یعنی زمانی که بیشتر مهره های شطرنج گسترش پیدا کرده اند. از اینجا به بعد باید به دنبال ایجاد موقعیتی برای کیش و مات باشید. در مرحله شروع بازی تعداد زیادی گزینه و حرکت مشخص برای یک شروع مجکم و رو به جلو وجود دارد اما معمولا این وسط بازی است که نتیجه نهایی را رقم خواهد زد.
از آنجا که در وسط بازی احتمالات زیادی وجود خواهد داشت معمولا آموزش وسط بازی شطرنج به خلاقیت، پیش بینی و حرکات کوتاه نیاز دارد. همچنین تمرین و مطالعه بیشتری برای تسلط یافتن بر این مرحله هم نیاز دارید. مرحله وسط بازی به برنامه ریزی زیادی حین بازی نیاز دارد و همچنین باید در انتخاب هایتان استراتژی داشته باشید و باید عواقب و پیچیدگی های کوتاه مدت و بلندمدت آن را بپذیرید.
انتقال از شروع بازی به وسط بازی
در شروع بازی، حرکات طرف مقابل اهمیتی ندارد. بازیکنان در هر دو سطح مقدماتی و پیشرفته، سیستمی را برای خود تجهیز می کنند که شروع بازی‌های خود را با آن انجام دهند. این در حالی است که در مرحله وسط بازی انتخاب بازیکنان وابستگی زیادی به حرکات بازیکن رقیب دارد.
اگر بازیکن رقیب حرکت درست یا نادرستی یا انجام دهد، باید درایت داشته باشید و شیوه بازی خود را بر اساس آن تغییر دهید. به خاطر داشته باشید که وسط بازی مرحله ای بسیار گسترده است، به این معنی که هیچ راه معینی برای تشخیص مراحل آخر و شروع بازی از وسط بازی وجود ندارد. با این حال، یک قانون ساده این است که وقتی همه مهره‌ها تا حد مشخصی گسترش یافته‌اند و حریف شما شروع به حمله می‌کند – یعنی در وسط بازی هستید!
این نکته را به خاطر داشته باشید که معمولا تصمیم گیری های مهم در بازی در مرحله میانی بازی رخ می دهد. بسیاری از اساتید بزرگ شطرنج اصلا به مرحله پایان بازی نمی رسند، چرا که نتیجه را در همان وسط بازی رقم می زنند. با این حال به کارگیری یک استراتژی که به شما کمک کند تا میانه بازی را هدایت کنید بهتر است.
بیشتر بخوانید: پایان بازی شطرنج
نکات مهم برای مدیریت وسط بازی شطرنج
در وسط بازی مهره ها می توانند هرجایی قرار گیرند. این بدین معنی است که این مرحله موقعیت های بی پایانی دارد در حالی که قاعده خاص و مشخصی هم ندارد. در حین مرحله شروع بازی می توانید متوجه شوید که چه مهره هایی را به کجا حرکت دهید. این اصول ثابت هستند و به راحتی می‌توان آن ها را یاد گرفت و دنبال کرد. در میانه بازی فقط به اصول کلی دسترسی دارید که به شما کمک می کند تا بازی را پیش ببرید .در ادامه این یادداشت با ذکر نکات مهم وسط بازی به آموزش وسط بازی شطرنج خواهیم پرداخت.
-
اول برنامه ریزی، بعد حرکت
یکی از نکات مهم در آموزش وسط بازی شطرنج برای مبتدیان، برنامه ریزی قبل از حرکت است. همانطور که در بالا اشاره شد، وسط بازی شطرنج وابسته به حرکات رقیب است و این بدین معناست که باید قبل از انجام هر حرکت به 4یا 5 حرکت بعدی آن فکر کنید.
-
در وسط بازی موقعیت خود را ارزیابی کنید.
وقتی که تصمیم به حمله یا گرفتن یک مهره دیگر می کنید، از تاثیر آن بر ضعف یا تقویت موقعیت خود مطمئن شوید. اگر شما را ضعیف می کند باید هر طور که شده از آن اجتناب کنید. کم بودن تعداد مهره هایتان نسبت به رقیب بهتر از یک شیوه بازی ضعیف است.
-
جایگاه شاه خودی را تقویت کنید.
زمانی که موقعیت خود را ارزیابی می کنید، همیشه جایگاه شاه خود را چک کنید. اگر شاه در جایی قرار بگیرد که از حملات در امان باشد. سایر مهره ها می توانند تهاجمی رفتار کنند و یک حمله را بعد از دیگری تدارک ببینند.
-
از حرکت رقیب خود اطمینان یابید.
تمام تمرکز خود را بر مهره های خودی نگذارید، در مقابل؛ مراقب مهره های رقیب هم باشید و زمانی که قرار است به یک مهره حمله کنید مراقب باشید که راه را برای حمله شدیدتر رقیب باز نکند.
-
تقویت جبهه خودی
در صورتی که مورد حمله قرار گرفتید، همواره حرکتی بعدی خود را برای درست کردن موقعیت به کار برید. هر ضعفی در بازی می تواند مشکلات بلندمدت در بازی ایجاد کند و در نهایت در وسط بازی متوجه می شوید که مهره هایتان راه یکدیگر را سد می کنند. به همین دلیل قبل از حمله، مهم است که قبل از حمله مهره هایی را برای آزاد کردن فضا و جلوگیری از حملات احتمالی رد و بدل کنید.
-
تمرکز بر انعطاف پذیری مهره ها در وسط بازی
به خاطر داشته باشید؛ زمانی که یک مهره فعال دارید می تواند خانه های زیادی را در زمین شطرنج پوشش دهد و حملات زیادی را به رقیب راه بیاندازد. به دنبال این افزایش فعالیت، مهره مورد نظر مهم تلقی می شود. بنابراین به منظور فعال نگه داشتن مهره ها آن ها را در مرکز زمین متمرکز کنید.
-
امتیاز مهره ها را مقایسه کنید.
از دست دادن مهره ها حین حمله یا دفاع، امری اجتناب ناپذیر است. به همین دلیل اگر قصد دارید که خود را همچنان در موقعیت قوی نگه دارید، ارزش هر مهره را محاسبه کنید. اگر مبتدی هستید بدانید که هرگز نباید با مهره ای که ارزشی بیشتر از مهره هدفی که قصد شکار آن را دارید، حمله کنید. نکته بعدی اینکه وقتی حمله ای را اغاز می کنید مطمئن باشید که قدرت حمله شما قوی تر از مدافعان رقیب باشد.
-
بر ساختار پیاده تمرکز کنید.
از قوانین شروع بازی این است که نباید پیاده های خود را حرکت دهید. به جای آن باید بر موقعیت یابی مهره ها در میانه میدان تمرکز کنید. در استراتژی‌های وسط بازی تنها زمانی پیاده خود را حرکت دهید که شرایطتتان را تقویت کند. به طور کلی از حرکت پیاده برای باز کردن راه سایر مهره ها استفاده کنید.
-
یادگیری موقعیت های باز و بسته در وسط بازی
موقعیت های بسته، موقعیت هایی هستند که توسط سایر مهره ها احاطه شده اند. زمانی که در موقعیت بسته قرار می‌گیرید باید از اسب خود برای حمله کردن استفاده کنید. اسب می‌تواند از روی مهره ها بپرد و بازی شما را تقویت کند. در شرایطی که در موقعیت باز قرار می گیرید باید از فیل ها برای پوشش دهی خانه های دور در تک حرکت استفاده کنید.
-
از روابط ضعیف استفاده مثبت ببرید.
همانطور که در بالا ذکر کردیم، در وسط بازی شطرنج برای پاسخگویی به حرکات رقیب نیاز به برنامه زیادی دارید. همچنین مهم است که از نقاط ضعف حریفتان استفاده کنید تا موقعیت خود را تقویت کنید. اغلب اوقات این ضعف می تواند همان ساختار پیاده ضعیف رقیبتان باشد که می توانید از ان به نفع خود سود ببرید. می توانید به سادگی بدون صرف تلاش زیاد یک پیاده عقب‌مانده، یک پیاده پیشرفت کرده یا منزوی را بگیرید.
سخن آخر
اکنون درباره اهمیت و نکات وسط بازی می دانید، باید بدانید که مهم ترین قسمت آن داشتن یک برنامه است. در هنگام شروع بازی لازم است که استراتژی در نظر داشته باشید که شما را آخر بازی هدایت کند. این برنامه می تواند برای حمله آمادگی ایجاد کند یا به آرامی به دنبال از بین بردن ساختار پیاده رقیب باشد. اگر مبتدی هستید و به دنبال بهبود وسط بازی خود هستید و یا حرفه ای هستید و به دنبال یادگیری تکنیک های بیشتری در شطرنج هستید، می‌توانید در مسترکلاس های مبتدی و حرفه ای احسان قائم مقامی(استاد بزرگ شطرنج ایران) در کالج شگرد ثبت نام کنید.
پرسش و پاسخ
- وسط بازی شطرنج چیست و چه اهمیتی دارد؟
هر بازی شطرنج سه مرحله دارد که مرحله دوم آن را وسط بازی می نامند، این مرحله پس از شروع بازی رخ می دهد و قلب بازی شطرنج است به همین سبب تاثیر زیادی در انتخاب برنده و بازنده شطرنج دارد.
- نکات مهم برای پیشبرد موفق وسط بازی شطرنج چیست؟
برخی از این نکات عبارتند از: ارزیابی موقعیت ، برنامه ریزی برای حرکات ، تقویت جبهه خودی، استفاده از ساختار پیاده، تمرکز بر انعطاف پذیری مهره ها، مقایسه امتیاز مهره هاٖ یادگیری موقعیت های باز و بسته و تقویت جایگاه شاه خودی
